Никола не пуши, не пие, а целата сума на заработени пари ја држел во банка под камата. Многу е неблагодарно во нашиот регион да се зборува за висината на платата и способноста за преживување со истата.
Текстовите кои зборуваат за штедење и кои се обидуваат да ве “подучат” како да заштедите нешто пари за да отидете на одмор или да си купите нешто себе си, како да ја навредуваат вашата интелигенција.
Тоа се случува поради огорченоста на сите жители на нашиот регион, на кои во последните 30 години, како единствено бегство на памет им паѓа селидба на “потоплите краишта”.
Ова го пишувам бидејќи сум свесен дека и “добрата” плата во нашиот регион е далеку под минималната плата во “топлите краишта” а трошоците за живот се речиси исти, ако не и повисоки во некои сегменти.
Овде имаме една приказна која помина низ неколку новински агенции. Се зборува за Никола Станковиќ (38 години) кој како средношколец работел во Грција за албанците и грците. Работел по цел ден, на најголемото сонце. Не трошел пари туку работел во текот на целата сезона. Не пушел, а не сакал ниту да пие.
Иначе, според официјалните статистички податоци, пушач во нашиот регион, месечно троши околу 50 евра на цигари. Тоа се околу 600 евра годишно. Ова момче ниту по враќањето дома не сакал да ги троши парите туку ги ставал во банка и чекал да се насобере каматата.
Колку му се исплатило тоа и што направил после подигнувањето на парите. – Да не лажам, имав луда среќа во несреќните деведесети години бидејќи одев кај вујна ми. Таа потекнуваше од Грција и живееше со мојот вујко на Халкидики. Јас од средно училиште секое лето заминував таму.
А таму започнува рмбањето. Во тоа време се уште беа драхмите во Грција, па така работев за локалните албанци и грци, продавав крофни. Договорот беше сличен на денешниот – 100 драхми по кровна оди за нас (денес тоа се 50 центи), а остатокот за сопственикот.
Тие земаа дебели пари. Некои албанци, а тоа се оние кои по цел ден го поминуваа на плажа, знаеја дневно да земат и по 100 марки. Јас бев млад и не сакав толку да се жртвувам, а и сонцето не ми годеше за здравјето.
Јас работев секој ден од 10 наутро до 14 часот. За тоа време би земал околу 40 евра во денешни пари. Некогаш ги продолжел и би работел цел ден, па би заработил многу повеќе пари. И така минимум два месеци. Наутро станувам, одам на плажа, се пржам на сонцето, продавам, се враќам дома околу 15 часот, пијам вода и спијам.
Албанците беа навистина неуморни. Не е ниту чудо што денес ја држат пола Грција. Вредни, организирани, доаѓаа со цели фамилии и работеа. Кога ќе се вратев во Србија, си купував нешто, но ситно. Остатокот го ставав во штекот. Бев средношколец, па бруцош на Филолошкиот факултет и ништо не ми пречеше да одам и да работа.
Родителите имаа мали плати, просветни работници, живеевме тешко, но се согласивме дека тие мои пари нема да се трошат и дека ќе се чуваат во штекот. Така и беше. Парите ги ставивме во банка. Каматите тогаш беа огромни, а не како овие данас – воопшто не се исплати да штедиш денес. Тука некаде после 2000. година, на 10 години штедење можеше да земеш сериозни пари од банка, бидејќи каматите беа до седум-осум проценти. Денес тоа е невозможно.
Додека студирав работев за некои ситни пари, живеев со родителите, таа плата секогаш ја трошев, беше невозможно нешто да заштедам. И така до мојата 35. година, а имав фина сума пари во банка. Недопрени. Можев себе си да си купам убави работи, нова кола, меѓутоа не го направив тоа. Јас се одлучив да се обидам да си купам стан.
Вистина, пронајдов мал стан на 15 километри од Белград. Цена – 26.000 евра. Таман колку што имав. На кој и да му кажам дека не сум подстанар, тој се шокира. Па од каде стан во тие години. Ете од каде. Крваво заработен на грчките плажи во најубавите години.
Само така е и можно. И секако, нема шанси да би успеал да не беше вујна кај која спиев. Да заклучам – знаев многу мамини и татини синчиња кои носеа фенси патики додека ние работевме во беда. Сега ни нема никаде. Едноставно, тие не ги разбираа парите.
